Jan z’n fiets / Jan zijn fiets / Jans fiets (2024)

  1. Home
  2. Taalloket
  3. Jan z’n fiets / Jan zijn fiets / Jans fiets

In spreektaal en informeel taalgebruikis Jan z’n fiets heel gebruikelijk, net als Emma d’r fiets. In neutraal-zakelijke geschreven taal vind je deze constructie veel minder. Op schrift komenJans fiets en Emma’s fiets vaker voor.

Jan z’n fiets en Emma d’r fiets zijn zeker niet ‘fout’: het zijn grammaticaal juiste constructies. Ze komen vaak voor in de informele spreektaal en bijvoorbeeld in appjes en berichtjes op sociale media. In formele taal past dit gebruik van z’n en d’r (of zijn en haar) niet goed. Dus ‘Frederiksen d’r/haar toespraak werd goed ontvangen’ is niet zo geschikt als het de bedoeling is serieuze, ‘nette’ (schrijf)taal te hanteren. Dan is Frederiksens toespraak een betere keuze of de omschrijving de toespraak van Frederiksen.

Vertrouwd of bekend

Jan z’n fiets gebruik je vooral als je Jan ook goed kent. Die vertrouwdheid klinkt ook door in m’n vader z’n werk ende buurvrouw d’r motor. Bij personen die ver van je af staan, komt de constructie met z’n of d’r raar of ironisch over: Máxima d’r toespraak, de paus z’n gebed. Ook de fiets z’n frame en de tas d’r hengsel klinken vreemd, omdat het hier niet om levende wezensgaat. Bij dieren kun je de constructie ook wel gebruiken: onze Minoes d’r gespin, Bello z’n mand.

Eeuwenoude constructie

Constructies zoals Jan z’n/zijn fiets en Emma d’r fietszijn niet nieuw: ze kwamen in de Middeleeuwen al voor. Klik op het tabblad ‘Achtergrond’ hierboven om hier meer over te lezen.

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!

Meer weten?

Jan z’n fiets / Jan zijn fiets / Jans fiets (1)

Fijn dat je Onze Taal steunt

Zo kunnen we taalnieuws, taaltips en taaladvies blijven verspreiden.
Bedankt!

Of was je op zoek naar

  • Bezits-s: algemene regels
  • Bezits-s: George’s boek / Georges boek / George’ boek
  • Bezits-s: Keith’ / Keiths gitaar
  • Bezittelijk voornaamwoord

Toch nog een vraag?

Onze taaladviseurs staan elke werkdag voor je klaar

Bel 085 00 28 428

Bel 085 00 28 428

(gebruikelijke belkosten, geen extra kosten)

Of stel je vraag via social media of per mail

Oorsprong

Constructies zoals Jan z’n/zijn fiets kwamen in de Middeleeuwen al voor, zoals die here sijn wegen. In de zeventiende eeuw begonnen grammatici ze af te keuren. Daardoor is er in de schrijftaal een negatief oordeel ontstaan: alleen Jans fiets was ‘netjes’ genoeg om op te schrijven. In de spreektaal is de variant Jan z’n fiets nog altijd springlevend, zowel in Nederland als in België. De taalnorm die zegt dat Jan z’n fiets en Eva d’r fiets niet passend zijn in de schrijftaal, leeft ook nog steeds.

De constructie is zo ontstaan. In bijvoorbeeld ‘Ze hebben Jan z’n paard ontstolen’ is Jan eigenlijk het indirect object: zijn paard wordt ‘aan hem’ ontstolen. In de loop van de tijd werd deze zin anders opgevat: Jan z’n paard werd als een bij elkaar horende woordgroep beschouwd. Daardoor werd in zinnen als ‘Ze hebben Jan z’n paard gestolen’ Jan z’n paard als lijdend voorwerp opgevat. Vervolgens ging met ook zinnen maken als ‘Jan z’n paard is gestolen’, waarin Jan z’n paard het onderwerp van de zin is.

Bezits-s

Het alternatief voor Jan z’n fiets is Jans fiets, met een zogenaamde bezits-s. Die bezits-s kun je zowel aan mannennamen als aan vrouwennamen plakken. Dat laatste is historisch gezien vreemd, want de genitief-s hoorde eigenlijk alleen bij mannelijke woorden. De bezits-s is ontstaan uit tweede naamvallen als de dochter des priesters en het huis Jakobs. Al in de Renaissance werd die bezitsvorm meestal vóór het zelfstandig naamwoord gezet: des priesters dochter, Jakobs huis. Bovendien werd de uitgang -s steeds vaker voor vrouwen gebruikt: in de zestiende eeuw kwam bijvoorbeeld mijns moeders tale al voor (‘de taal van mijn moeder’). Eva’s fiets is dus al eeuwenlang algemeen geaccepteerd.

Verder lezen

Doneer je VVV Cadeaukaart aan Onze Taal Heb je een VVV Cadeaukaart ontvangen en weet je niet zo goed wat je ermee moet? Doneer je cadeaukaart aan Onze Taal! Dankzij jouw... Meer informatie
Nu in het tijdschrift Jongerentaal: ‘Ik ben stad’ Een nieuwe zinsconstructie steekt de kop op onder jongeren. Hoe zit die in elkaar? Lees meer
Nu in het tijdschrift Deprez: Bakker Schrijver en cabaretier Wouter Deprez schrijft over al wat hem talig verrast. In deze column bespreekt hij zijn uitstapje naar de... Lees meer
Jan z’n fiets / Jan zijn fiets / Jans fiets (2024)

FAQs

Is het Jans fiets of Jan's fiets? ›

TAALWEETJE | Jans of Jan's

De bezits-s wordt in principe gewoon aan het woord vast geschreven: Henks auto, Werners fiets, Samirs huis, Ayguls adres, Esthers kinderen, Annies huiswerk, Aafkes hulp, en dus ook: Jans hond. Er zijn twee uitzonderingen: Namen die eindigen op een lange klinker.

Hoe schrijf je Jans of Jan's? ›

Dat is een apostrof en het geeft hier aan dat het om iemands bezit gaat. De trui van Jans is Jans' trui. Die apostrof staat er in dit geval omdat de naam Jans op een sisklank eindigt. Zonder apostrof zou je 'Janss trui' schrijven.

Is het z n of zijn? ›

Jan z'n fiets en Emma d'r fiets zijn zeker niet 'fout': het zijn grammaticaal juiste constructies. Ze komen vaak voor in de informele spreektaal en bijvoorbeeld in appjes en berichtjes op sociale media. In formele taal past dit gebruik van z'n en d'r (of zijn en haar) niet goed.

Is het Jans boek of Jan's boek? ›

Jan z'n boek, Jan zijn boek, Jans boek en het boek van Jan zijn alle vier correct. De omschrijving het boek van Jan heeft een neutraal karakter en komt zowel in gesproken als geschreven taal vaak voor.

Is het jou fiets of jouw fiets? ›

'Jouw' (4 letters, wel een w) is een bezittelijk voornaamwoord en verwijst dus naar bezit: 'ik heb jouw fiets geleend'. 'Jou' (3 letters, geen w) is een persoonlijk voornaamwoord en verwijst naar een persoon: 'Ik heb jou zien fietsen'.

Is een fiets Nederlands? ›

Een verbastering van vélocipède, het Franse woord voor fiets; dit is de oudste en meest geaccepteerde verklaring. Het woord is ook wel opgevat als een eponiem dat oorspronkelijk verwees naar de Wageningse wagenmaker en rijwielhandelaar E.C. Viets, die omstreeks 1870 moet zijn begonnen met de handel in rijwielen.

Hoe weet je of het S is of S? ›

Vuistregels
  • De basisregel is dat de bezits-s altijd aan het zelfstandig naamwoord vast geschreven moeten worden.
  • Als de s de uitspraak van de voorafgaande klank verandert --> 's.
  • Als het woord eindigt op een hoorbare sisklank --> ' (alleen een apostrof erachter)

Hoe schrijf je Jan en Alleman? ›

Volgens de officiële spelling is Jan en alleman juist.

Is het Anne's of Annes? ›

Apostrof + s

De apostrof is juist als de naam eindigt op één enkele klinker die klinkt als een lange klank: enkele a die klinkt als 'aa': Anna's huis, Jasmina's klanten. enkele i die klinkt als 'ie' (of 'ai'): Nikki's contract, Eli's boek. enkele o die klinkt als 'oo': Otto's schoenen, Timo's dochter.

Is het is of zijn? ›

Zowel De doelgroep zijn jongeren als De doelgroep is jongeren is juist. Gewoonlijk wordt het meervoudige jongeren als onderwerp van de zin opgevat en daar hoort de persoonsvorm zijn bij. Maar als het enkelvoud de doelgroep als onderwerp wordt opgevat, hoort daar is bij.

Is z n correct Nederlands? ›

Z'n en hun zijn allebei te gebruiken om naar meerdere dingen (zoals bollenvelden) te verwijzen. Dat geldt niet alleen voor op z'n/hun mooist, maar ook voor op z'n/hun best, lekkerst, leukst, etc. Het gaat om woordgroepen met op + bezittelijk voornaamwoord (z'n/hun) + een overtreffende trap (mooist).

Is het hun zijn of zij zijn? ›

Je gebruikt zij als het in de zin de persoonsvorm is. Je gebruikt hun als het in de zin het meewerkend voorwerp is. Zij gaan morgen met het hele team naar een restaurant. Ik heb hun een camera verkocht.

Wie is de schrijver van Jan Jans en de kinderen? ›

Johannes Andries (Jan) Kruis (Rotterdam, 8 juni 1933 – Mantinge, 19 januari 2017) was een Nederlands striptekenaar en stripscenarist. Hij was vooral bekend van de wekelijkse gagstrip Jan, Jans en de kinderen.

Is het je boek of jouw boek? ›

Jouw is een bezittelijk voornaamwoord.

Jouw kan worden vervangen door een ander bezittelijk voornaamwoord, bijvoorbeeld door mijn of zijn. Wat is jouw naam?, zoals Wat is mijn naam? Dat is jouw boek, jouw zaak, jouw zus, zoals Dat is zijn boek, zijn zaak, zijn zus.

Wat is de waarde van Jan Jans en de kinderen? ›

Deel 25
VerschijningsdatumReeksPrijs
2024-04-11Reeks Jan, Jans en de kinderenPrijs € 6,75
2023-11-10Reeks Jan, Jans en de kinderenPrijs € 6,75
2023-04-20Reeks Jan, Jans en de kinderenPrijs € 6,75
2022-11-09Reeks Jan, Jans en de kinderenPrijs € 6,75

Is het Henks of Henk's? ›

S aan de naam vast

Als de slotklank van de naam er geen last van heeft, schrijf je de s er gewoon aan vast: het huis van Henk - Henks huis. de tas van Ruud - Ruuds tas. de auto van René - Renés auto.

Hoe schrijf je januari in het Nederlands? ›

De namen van de maanden worden klein geschreven.

Is het Tims of Tim's? ›

Woordherkomst en -opbouw
enkelvoudbezitsvorm
naamwoordTimTims
verkleinwoordTimmetjeTimmetjes

Is het Piets of Piet's? ›

Bij aanduiding van bezit

In plaats van "de fiets van Piet" kun je ook zeggen: "Piets fiets". Dus door een s achter de naam te plakken. Als de naam al op een s uitgaat, zou er een dubbele s ontstaan.

Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Arline Emard IV

Last Updated:

Views: 5969

Rating: 4.1 / 5 (52 voted)

Reviews: 83% of readers found this page helpful

Author information

Name: Arline Emard IV

Birthday: 1996-07-10

Address: 8912 Hintz Shore, West Louie, AZ 69363-0747

Phone: +13454700762376

Job: Administration Technician

Hobby: Paintball, Horseback riding, Cycling, Running, Macrame, Playing musical instruments, Soapmaking

Introduction: My name is Arline Emard IV, I am a cheerful, gorgeous, colorful, joyous, excited, super, inquisitive person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.